بررسی اثر اسیدجیبرلیک و کلریدکلسیم روی ترکیدگی و خصوصیات کمی و کیفی میوه انار؛ رقم ملس اصفهان

چکیده انار با نام علمیpunica granatum l. از خانواده punicaceae به صورت درخت یا درختچه ای با برگ های کشیده و باریک، گل های قرمز و میوه هایی کروی با پوست چرمی می باشد. این میوه در حاشیه کویر با تابستان های گرم و خشک، زمستان های نسبتا سرد و آب و خاک نسبتا شور پرورش می یابد. ترکیدگی میوه انار عارضه ای است که در اکثر مناطق پرورش انار مشاهده می شود. محققان راه های زیادی برای مبارزه با این عارضه فیزیولوژیک بیان کرده اند. تغذیه نا مناسب و آبیاری نا منظم از دلایل اصلی ترکیدگی انار هستند. همچنین کاربرد چندین ماده شیمیایی از جمله جیبرلین، اکسین و پاکلوبوترازول برای مبارزه با این عارضه پیشنهاد شده است. بنابراین، با توجه به این که ترکیدگی از جمله موانع اصلی تولید و صادرات انار است و سالانه خسارات زیادی را به همراه دارد، این تحقیق روی درختان انار انجام گرفت. هدف از این پژوهش، بررسی کاهش ترکیدگی و افزایش خصوصیات کمی و کیفی میوه انار با استفاده از غلظت های مختلف جیبرلین و کلریدکلسیم در زمان های مختلف محلول پاشی است. تحقیق حاضر در باغ انار مرکز تحقیقات کشاورزی اصفهان به انجام رسید. درختان این باغ حدود 25 سال سن داشتند که به صورت تصادفی جهت آزمایش انتخاب شدند. این مطالعه در دو آزمایش جداگانه با طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای هر آزمایش شامل محلول‏پاشی جیبرلین با چهار غلظت 0، 150، 300 و 450 پی پی ام و کلریدکلسیم با سه غلظت 0، 5/2 و 5 درصد بود که در سه زمان تمام‏گل، یک‏ماه و دو ماه پس از آن اعمال گردیدند. غلظت‏ها و مراحل مختلف کاربرد جیبرلین روی درصد ترکیدگی تفاوت معنی‏داری ایجاد نکرد، ولی با زیاد شدن غلظت‏ها و نزدیک شدن به مرحله سوم از میزان ترکیدگی میوه‏ها کاسته شد. تیمار کلریدکلسیم با نزدیک شدن به مرحله سوم، درصد ترکیدگی را افزایش داد بطوری که مرحله سوم تفاوت معنی‏داری با مراحل اول و دوم داشت. غلظت 5/2 درصد کلریدکلسیم کم‏ترین میزان ترکیدگی و شاهد بیشترین میزان ترکیدگی را دارا بودند. در مرحله اول تمام غلظت‏‏‏‏‏‏های جیبرلین باعث ایجاد پارتنوکارپی شدند و میوه‏ها رشد نکردند. اثر جیبرلین در مراحل مختلف و غلظت‏های متفاوت بر روی وزن کل و وزن تر پوست معنی‏دار بود. با افزایش غلظت جیبرلین طول، قطر، اسید کل، اندازه، حجم و درصد تشکیل میوه افزایش یافت. غلظت 450 پی‏پی‏ام بیشترین تاثیر را روی شاخص های کمی و کیفی میوه داشت. میزان آنتوسیانین از مرحله دوم به سوم و با زیاد شدن غلظت جیبرلین کاهش یافت. در تیمار با کلریدکلسیم کم‏ترین میزان وزن کل، وزن تر پوست، طول میوه با احتساب کاسبرگ, طول کاسبرگ و قطر میوه نیز برای غلظت 5/2 درصد مشاهده شد که با دو غلظت دیگر تفاوت معنی‏دار داشت. وزن کل میوه، طول میوه با احتساب کاسبرگ و قطر میوه نیز از مرحله اول به سوم روند کاهشی داشت که مرحله سوم تفاوت معنی‏داری با دو مرحله دیگر نشان داد. در شاخص های وزن تر پوست، دانه، طول میوه بدون احتساب کاسبرگ، طول کاسبرگ و شکل میوه تفاوت معنی‏داری در مراحل مختلف مشاهده نشد. شاخص های وزن تر دانه، طول میوه بدون احتساب کاسبرگ و شکل میوه بین غلظت های متفاوت کلریدکلسیم تفاوت معنی‏دار مشاهده نگردید. از مرحله اول به طرف مرحله سوم و با زیاد شدن غلظت کلریدکلسیم میزان استحکام پوست، اسیدیته، مواد جامد محلول و درصد تشکیل میوه افزایش یافت. با زیاد شدن غلظت کلسیم به میزان آنتوسیانین نیز افزوده شد.